Khmer Grammar

A Student’s Guide to Khmer Grammar
A study for the SBBIC Khmer Grammar Checker – A Work in Progress

by
Nathan Wells
With the current lack of a comprehensive Khmer Grammar in English we have begun the task to create such a work so that students desiring to understand the Khmer language better can have easy access to better understanding of the inner-workings of Khmer. This grammar is also designed to coincide with our Khmer Grammar Checker, with rules currently inputted in parenthesis. Any corrections or additions are welcome, just leave them in the comments.

Nominal Syntax

1. Number
2. Gender
3. Definiteness
4. Pronouns
  1. Possessive Pronoun Position (rule)
    In order for a pronoun to be used as a possessive pronoun, it must be placed after the object it possesses (ex. ឡានខ្ញុំ). To be perfectly clear regarding possession, the preposition “របស់” or “នៃ” (often translated as “of”) can be used between the object and the pronoun to indicate possession (ex. ឡានរបស់ខ្ញុំ).
5. Numerals
6. Adjectives
  1. Normal Adjective/Noun Order (rule)
    For an adjective to modify a noun, it normally follows the noun (ex. ឡានក្រហម). An exception (rule) to this rule are gender nouns (such as ប្រុស and ស្រី).
  2. Specific Uses of Adjectives
    1. នឹង as an adjective (rule)
      Means “still, study, fixed” and when tied with ថ្កល់ it keeps the same meaning, but at times can look abnormal because it can be linked by the conjunction “ហើយ” (ex. ទឹកដែលស្អាត ហើយនឹងថ្កល់), but this form is correct.
  3. Comparative Adjectives
    1. Adj + ជាង
      Often used in comparing two different people, places, objects, or actions (ex. ផ្សារថ្មីល្អជាងផ្សារចាស់។). An adjective is placed before ជាង to establish what type of comparison is being used (ex. “better than” «ល្អជាង» “prettier than” «ស្អាតជាង»).
      1. Possible Uses of Adj + ជាង
        The word ជាង is also a noun meaning “skilled worker” but based on the words used in the context it is used as a comparative adjective. Here are all known possibilities of ជាង used as an adjective.
        Neg. Part. + Verb + Adj. + ជាង + Verb (ex. មិនទៅល្អជាងទៅ។).
        Verb + Adj. + ជាង + Neg. Part. + Verb (ex. ទៅល្អជាងមិនទៅ។).
        Proper Noun|Pronoun + Adj. + ជាង + Proper Noun|Pronoun (ex. កុសលសង្ហាជាងចន្ទ។).
        Noun + Dem. P. + Adj. + ជាង + Noun + Dem. P. (ex. ឡាននេះល្អជាងឡាន នោះ។).
  4. Superlative Adjectives
    Words like «ប្រសើរជាងគេ» «ល្អជាងគេ» take comparison between nouns to the highest degree and are very closely related to comparative adjectives in form.
    1. Possible Uses of Superlative Adjectives
      1. Adj. + ជាង + គេ (ex. សៀវភៅនេះល្អជាងគេ។).
7. Nominal Clusters
8. Classifiers
  1. មនុស្ស (rulegroup id=”Classifier_PEOPLE”)
    When stating the number of persons, it is proper to use a classifier after the number of people (ex. មនុស្សពីរនាក់។). The classifiers that can be used with មនុស្ស are: នាក់ – ក្រុម – ពួក – គូ
  2. Other Classifiers
    កញ្ចប់, កាន, កេះ, កែវ, ក្បាល, ក្រុម, កំប៉ុង, ខ្នង, គីឡូ, គូ, គ្រាប់, គ្រឿង, ឃ្លា, ចង្កាក់, ចង្កោម, ចាន, ច្បាប់, ជន្លៀស, ជួរ, ឈុត, ដង, ដប, ដុំ, ដើម, តួ, តៅ, ត្រណោត, ធុង, នាក់, នាឡិ, នឹម, ប៉ោត, បាច់, ប្រអប់, ផែន, ផ្តិល, ផ្លូន, ផ្លែ, ពួក, ពែង, ម៉ាត់, មុខ, ម្ខាង, រូប, លីត្រ, វង់, វែក, សន្កឹក, សន្លឹក, សម្រាប់, សរសៃ, ស្ទង, ស្និត, ស្លាបព្រា, ស្លឹក, ហ្វូង, ឡូ, អង្គ
9. Word Order
Verbal Syntax
1. Verbal Types
2. Verbal Stacking for Attribution
3. Pre-verbal Attribution
4. Tense/Aspect Auxiliaries
5. Modal Auxiliaries
6. Compound Verbs
7. Attributive Motion Verbs
8. Specific Verb Usage
  1. Usage of ចង់
    When ចង់ is used with a noun (rule), the correct form is ចង់បាន + Noun (ex. ខ្ញុំចង់បានឡាននោះ។)
    When ចង់ is used with a verb (rule), it should be used by itself (ex. ខ្ញុំចង់ទៅ។)
  2. Usage of គឺជា and ជា to modify a Noun, Proper Noun, or Pronoun
    When គឺជា or ជា is used with a Noun, Proper Noun, or Pronoun, it gives additional information about that Noun, Proper Noun, or Pronoun, such as what they do for a job (ex. គាត់គឺជាពេទ្យ។). It is incorrect, in this usage, to use គឺ by itself – the form must be គឺជា or ជា.
Adverbial Syntax
1. Adverbial Markers (ជា – ដោយ – យ៉ាង – ដ៏)
  1. យ៉ាង (rule name=”យ៉ាង as Adverb Marker”)
    The most common adverbial marker (ex. នាងបានប្រលែងនឹងប្អូនយ៉ាងទន់ភ្លន់)
  2. ដោយ and ដ៏
    While it is possible to useដោយ as an adverbial marker it is not as common as យ៉ាង (ex. នាងបាន ប្រលែងដោយទន់ភ្លន់ជាមួយនឹងប្អូន). ដ៏ is even less common, though perhaps in poetry it might appear (ex. នាងបាន ប្រលែងដ៏ទន់ភ្លន់ជាមួយនឹងប្អូន)
  3. ជា
    Used only in certain cases, normally having to do with frequency, quantity, quality or degree (ex. មានភ្ញៀវមកជាច្រើន). It often functions as an adverbial phrase (almost as if we said in English “It is urgent that you come” “សូមអ្នកមកជាបន្ទាន់”. Here is a list of some adverbial combinations using ជា:
    ជាបន្ទាន់ – ជាស្រេច – ជាកំហិត – ជានិច្ចកាល – ជាដរាប – ជាញឹកញាប់ – ជារឿយៗ – ជាការពិតណាស់ – ជាធម្មតា – ជារៀងរហូត
  4. ឲ្យ
    Used literally as “do this so as to make it…” (ex. សូមអានឲ្យច្បាស់ and គេធ្វើឲ្យឆាប់).
2. Ordinary Adverbs
3. Compound Adverbs
Particle Syntax
1. Negative Particles
  1. Normal Negative Particle Position
    Negative particles (មិន – អត់) are normally placed before (rule) verbs, nouns, adjectives, and adverbs (ex. ឡាននោះមិនខៀវទេ។).
2. Verb Related Particles
3. Noun Related Particles
4. Response Particles
5. Medial Particles (ក៏ – នូវ)
6. Final Particles
Clausal Syntax
1. Nominal Clauses
2. Clauses Joined by Conjunctions
  1. និង and ហើយនិង (rule id=”ហើយនិង”)
    Often និង and នឹង are confused, but they are actually different. និង (or ហើយនិង depending on writing style) is a coordinating conjunction (often translated as “and”) while នឹង is a particle that has many uses, one of which is to cause a verb to be future in aspect (ex. គាត់នឹងទៅ).
    1. និង Between Two Nouns (rule)
      Most of the time it is more proper to only use និង when it links two nouns together (ex. ខ្ញុំទិញផ្ទះនិងឡាន។)
    2. ហើយនិង or ហើយ Between Two Verbs (rule)
      When linking two verbs, it is often more proper to use ហើយនិង or ហើយ but not និង by itself (ex. ខ្ញុំទៅសាលាហើយនិងទៅផ្សារ។)
    3. ឬ
      This conjunction is often translated as “or”. When it joins two phrases it is often proper to have a space on either side (ex. ឈឺចាប់ ឬ រងទុក្ខលំបាក).
3. Clauses Joined by Clause Relators
4. Clauses Joined by Prepositions
Various Spelling Issues
In Khmer there are multiple spellings for many words, but while that inherently is not a problem, it can cause inconsistencies in published works (especially with more than one author, or translator) which is undesirable. This section seeks to list words with multiple spellings and give the more popular spelling as determined by a Google search, as well as give a list of known homophones (words that sound the same but have different meanings).
1. Words with Multiple Spellings
  There are many words in Khmer that can be spelled multiple ways. This is a list of those words with the most popular spelling in Google search results shown by an asterisk (*)
  1. ឲ្យ * = ឱ្យ = អោយ
  2. កម្ពស់* = កំពស់
  3. កម្នាញ់ = កំណាញ់*
  4. កម្លាំង* = កំលាំង
  5. មកុដ = មង្កុដ = ម្កុដ*
  6. ចៃដន់ = ចៃដន្យ*
  7. ឋិតិ = ស្ថិតិ*
  8. តម្លៃ = តំលៃ*
  9. ពុទ្ធសាស្នា = ពុទ្ធសាសនា*
  10. ទំលាប់ = ទម្លាប់*
  11. ជំពូក* = ចំពូក
  12. ស្ថានសួគ៌ = ឋានសួគ៌*
  13. តំរង់ = តម្រង់*
  14. សម្លាប់* = សំលាប់
  15. សំលេង = សំឡេង* = សម្លេង
  16. ស្រឡាញ់* = ស្រលាញ់
  17. ចម្លើយ* = ចំលើយ
2. Homophones
  These are words that sound the same, but have different meanings (or are misspellings).
  1. ហើយនឹង should be ហើយនិង (rule id=”ហើយនិង”)
  2. ប្រឈមមុខនិង should be ប្រឈមមុខនឹង
  3. កាល់ពីមុន should be កាលពីមុន
  4. ចាប ចាប់ ឆាប ឆាប់
  5. លើងទៅ should be ឡើងទៅ (rule id=”លើងទៅ”)
  6. ជាមួយនិង should be ជាមួយនឹង (rule id=”ជាមួយនិង”)
  7. ពីរអ្នក should be ពីរនាក់ (unless preceeded by មក – និង – រស់ – rule)
  8. មកពីរអ្នក should be មកពីរនាក់ (rule id=”មកពីរអ្នក”)
  9. ចំពួក vs. ជំពូក if NUM + ជំពូក or ជំពូក + NUM or ទី

24 Comments. Leave new

សុង វណ្ណា
May 10, 2011 7:01 am

That’s nice, but how about our rules for spelling?

Reply
- admin
  May 10, 2011 7:52 am
  
  Hello សុង វណ្ណា,
  I’m not sure if I totally understand – do you mean why Khmer words are spelled the way they are (their origin?)? If so, that is a little outside the scope of this study. If you are referring to the issue of multiple spellings (like សំរាប់ vs. សម្រាប់) we are currently working on creating a list based on Chuon Nath’s dictionary of what spelling should be used (not which spelling is right, but which spelling to use for consistency in a publication). If you would like to be involved, please let us know – sungkhum at gmail.
  Thanks!
  
  Reply
សុង វណ្ណា
May 11, 2011 6:58 am

Yes, consistency, when to use what letters, etc. You know spelling and grammar go hand-in-hand.

Reply
សុង វណ្ណា
May 11, 2011 7:04 am

Rules like ណ VS. ន, ល VS. ឡ, when vowels like ៀ should be used, when clusters should be used, the list goes on and on.

Reply
- admin
  May 13, 2011 3:01 pm
  
  Currently we have had some difficulty finding sources for rules like that – if you are interested we would love to get a list with a short explanation of each rule from you to include, and perhaps it will even help with future work on the Khmer Grammar checker. Thanks!
  
  Reply
  - សុង វណ្ណា
    May 16, 2011 12:48 am
    
    I’ve ben having some difficuty finding that myself. If I come acrposs something. I’ll let you guys know.
    
    Reply
សុង វណ្ណា
July 1, 2011 1:15 am

This is not as organized and accessible, or as intelligible as your guys, but perhaps you can add to your grammar guide from this. http://www.seasite.niu.edu/khmer/grammar_note/grammar_set.htm

Reply
- admin
  July 7, 2011 5:27 pm
  
  Thanks សុង វណ្ណា – We hadn’t seen that page before, it is always good to find more resources! Thanks again!
  
  Reply
សុង វណ្ណា
July 15, 2011 4:45 pm

Oh no problem.

Reply
Piseth
August 19, 2011 9:39 am

Hello all,
I would like to suggest that the spellings be based on the spellings in Chuon Nath-based dictionary and to make sure not to just follow the myth of spellings. Let me raise some points in Khmer as follow:
សូមសរសេរ “សំឡេង” មិនមែន សំលេង ឬ សម្លេង ទេ ហើយ “ជំងឺ” មិនមែន ជម្ងឺ ទេ។ ខ្ញុំលើកបញ្ហានេះឡើងដោយហេតុថា មានបងប្អូនមួយចំនួនអះអាងទាំងខុសថាខ្លួនកំពុងសរសេរ ព្យាង្គតម្រួតតាម លក្ខណៈនៃការសរសេររបស់វចនានុក្រមសម្ដេចសង្ឃជូន ណាត តាមពិតមិនមែនទេ គឺគាត់យល់ខុសទេ។ មិនមែនឲ្យតែតាមការរសរសេររបស់វចនានុក្រមសម្ដេចសង្ឃជូនណាត សុទ្ធតែព្យាង្គតម្រួតទាំងអស់នោះទេ គឺវាមានមូលហេតុរបស់វា។ សូមពិនិត្យមើលក្បួនបង្កើតពាក្យឡើងវិញ (ផ្នត់)។ តាមក្បួន បើពាក្យដើមជាព្យាង្គតម្រួត ទើបពេលក្លាយទៅជាពាក្យថ្មី ត្រូវសរសេរព្យាង្គតម្រួតដែរ
ឧ. កម្ពស់ មកពី ខ្ពស់ ដំណើរ មកពី ដើរ ជំងឺ មកពី ឈឺ ។ ដំណើរ ក្លាយមកពី ដើរ + ផ្នត់ជែក [ អមន ]។

ចំណែការបកប្រែពាក្យបច្ចេកទេស គួតែកុំព្យាយាមបកពាក្យណាដែលមិនគួរបក ដូចពាក្យ Website មិនគួរបកទៅជាអ្វីផ្សេងនោះទេ គួរតែសរសេរតាមសំឡេងដោយ ផ្អែកតាម English IPA ដែលមានន័យថាគួរសរសេរ វ៉ិបសៃថ៍ /ˈweb.saɪt/ (e=អិ) មិនមែន វែបសាយ វ៉ែបសៃ ឬ អ្វីផ្សេងឡើយ។ ការសរសេរខុសៗគ្នាមកពីមនុស្សម្នាក់ៗមានការបញ្ចេញសំឡេងផ្សេងៗគ្នា ដូចនេះមានតែយក IPA ជាគោលទើបបាន។ នេះគ្រាន់តែជាមតិផ្ទាល់ខ្លួនខ្ញុំប៉ុណ្ណោះ។

Sorry if any of you here cannot read Khmer but I just target those Khmer intellectuals to consider this critical.

Reply
- admin
  August 19, 2011 3:34 pm
  
  Thank you for your input Piseth. As of right now the grammar checker does follow Chuon Nath as closely as possible. There are some instances where Chuon Nath was not clear, and so we had to make the decision based on other sources. You raise an interesting idea regarding new terms, such as វ៉ិបសៃថ៍ vs. វែបសាយ etc. – we have not yet implemented any coherency checking with new words but this would be a great feature for the future.
  The more input we have the better the grammar checker will be – so please don’t hesitate to give your input!
  Thank you,
  Nathan Wells
  for sbbic.org
  
  Reply
- ឆវី
  August 23, 2014 1:12 am
  
  ចុះករណីពាក្យខ្លះមានពាក្យក្លាយ ចាប់ពី២ឡើងទៅ យ៉ាងម៉េចដែរ? ដូចជាពាក្យ “ដើរ” តាមខ្ញុំធ្លាប់ដឹងមានពាក្យក្លាយថា ដំណើរ បណ្ដើរ ថ្មើរ…
  “កើត” មានពាក្យក្លាយថា បង្កើត កំណើត ខ្នើត
  “ចុះ” ចំណុះ បញ្ចុះ
  ……
  ហើយចុះ ពាក្យក្លាយរបស់ពាក្យ “ស្នើរ, ឈរ, ទាប,… ” គឺជាអ្វីដែរ? តើមានក្បួនចំណាំយ៉ាងណា?
  
  Reply
  - រំដួល
    March 28, 2018 5:06 pm
    
    តាមក្បួនបំបែក (មិនដឹងកើតពីសម័យណា) មានគម្លាតរវាង ភាសានិយាយ និង ភាសាសរសេរ។ ដូច បន្ទប់ តាមភាសានិយាយ គឺ ប៉ទប់ ។ ភាសាវិទូបានដោះស្រាយដោយរៀបជាក្បួន ដែលខ្លះហៅថា ផ្នត់ ។ ខ្ញុំធ្លាប់រៀបបំបែក តែមិនស្គាល់ឈ្មោះវិធាននេះដែរ ។ សំខាន់ គឺត្រូវតែជាព្យាង្គតម្រួត មិនមានព្យាង្គរាយ។ ដោយសារមានទំនោរមួយយក ស្រះអំមកប្រើ (តាមបាលី សំស្ក្រឹត គឺ ស្រះអាំង) ទើបមានការនិយមប្រើព្យាង្គរាយ ។ ឧទាហរណ៍ ដំណើរ (ដម្ណើរ ដម្នើរ) សំឡេង សំលង សម្លេង ជាដើម។ វិធាននេះមានការប្រើច្រលូកច្រលំគ្នា ដែលជារឿងធម្មតារបស់ភាសាពីសម័យដើម ព្រោះមិនមាន សាលារៀនដល់កម្រិតខ្ពស់ មិនមានមធ្យោបាយបោះពុម្ព ការអានមានតិចតួច ហើយជាការស្មូត្រ មិនមែនអំណាន(អំនាន អម្នាន)។ ហេតុនេះ កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយ ដែលមានវាសនារៀនបានខ្ពស់ ត្រូវតែក្លាហាន បញ្ចេញមតិ យោបល់ ដោះស្រាយបញ្ហាមិនច្បាស់លាស់ទាំងអស់នេះ ដើម្បីឲ្យ(អោយ)ភាសាខ្មែរ មាន ការបកស្រាយន័យមិនច្របូកច្របល់ ឃ្លោងឃ្លាងាយយល់ អាចវិវឌ្ឍទៅដោយរលូន។
    
    Reply
Laila
August 22, 2011 1:55 pm

Hi,
I just want to say that many khmer word in this page are missed spell and it’s hard to understand. Imagine that I am khmer find it hard to read, how about the other nation who want to improve their khmer?

Reply
- admin
  August 22, 2011 3:18 pm
  
  Hello Laila,
  Thank you for your interest in helping. Would you be kind enough to point out which words you believe to be misspelled?
  
  Thank you,
  Nathan Wells
  for sbbic.org
  
  Reply
Adam
June 5, 2012 12:15 pm

@Piseth. I would have to disagree about using the IPA spelling as a basis for spelling technical words in Khmer. The reasons are that 1) each words does not have one and only one IPA spelling. International Phonetic Alphabet (IPA) spellings are derived from the pronunciation of words by actual speakers. For example, the word “car” would have at least two different IPA pronunciations and spellings: British English and American English. 2) Khmer spellings equivalent to English sounds is not very good. The reverse is true for English. In many cases, អិ does not equal the IPA “e”, e.g. អិន. This would be roughly equivalent to “in”, but in Khmer it is pronounced “un”. So, what is the solution? I think the better solution would be to integrate true Khmer words to signify these technical terms. I have a document that lists many computer terms that have done exactly this. I love it. Khmer is a rich language and can carry its own words. I know that still doesn’t solve the problems of every technical word :-). However, with all that, we can’t make the standards. It takes much time and consensus.

Reply
- aldo
  November 1, 2016 8:16 pm
  
  That is why it has to be seen if it’s in complementary distribution or not it seems as if there aren’t real linguist working on this project also it doesn’t look like anyone is research actual field linguists who have worked on the grammar sketch the phonology sketch of the language why is such an obvious thing not done?
  
  Reply
Idea Camldp
August 30, 2013 8:46 am

this is for you..

Reply
Rado
August 24, 2016 1:21 am

ក្បួននេះគួរឱយចាប់អារម្មណ៍ណាស់។
ត្រង់លេខ2ធំ ជាដើម
មានលេខ១ដល់៧ដែលមិនទាន់បន្ថែមសេចក្តី។

ត្រង់ (ហើយនឹង) ត្រូវរក្សាទុក។

Khmer spelling rules remains big problem.
ប្រកប ៗមានការពាក់ព័ន្ធនឹងការដកឃ្លារាល់ពាក្យ។
(ខុស) ភូមិវិហារឥស្លាម => ភូមិវិហារិស្លាម
(ត្រូវ) ភូមិ វិហារ ឥស្លាម
ហេតុតែ
អក្សររងនូវឥទ្ធិពលច្រើន ក្បួនក៏ច្រើនដែរ។
បើគេមាន យើងត្រូវមាន
A អ
a ៈ
E ឥ
e ិ
I ឦ
i ី
O ឧ
o ុ
U ឨ
u ៊ុ៊ុ

ផ្ទុយមកវិញ
បើយើងមាន គេត្រូវមាន
អា AA
ា aa
ៈ + ៈ = ា
វចនៈ+ អនុក្រម =វចនានុក្រម

បើគេមានCapsLock យើងក៏ត្រូវសំរួលមតិគ្នាអោយមាន (Limon) R1 & S1 ចាំស្រេច។
បើគេមានShift យើងគួររៀបនូវជើងព្យញ្ជនៈ។ល។

ចំពោះព្យាង្គ
ព្យាង្គរាយជាជំរើសល្អបំផុត។
មកុដ សំដែង សមតេជៈ។
ម្កុដ សម្តែង សម្តេច។

ចំពោះស្រៈ
ស្រៈពេញតួ ល្អជាង ស្រៈមិនពេញតួ(ស្រៈនិស្ស័យ)
ឥតចាយ អិតចាយ
ឯតចាយ អេតចាយ
ឱយ អោយ ឱ្យ ឲ

(Website)
ពាក្យនេះ គឺ web+site
Web (ន័យត្រង់)ស្បៃសំបុកពីងពាង
(ន័យធៀប)ប្រព័ន្ធ
Site ទី ឋាន (ដ្ឋាន) កន្លែង
=>website ឋានប្រព័ន្ធ
តែថា ការបកប្រែ មាន ការនិយម ខុសគ្នា។
តាមIPA វេបសាយ ក៏ម្យា៉៉ងដែរ។

Reply
Cary Strunk
September 22, 2016 2:45 am

Is there a chance that you could include grammar for past perfect hypothetical/conditional khmer sentences?
I would like to know how to say things like “I would have if I could have,” “Would you have started to study Cambodian if you had known that there were no advanced classes at your university?,” or, of course, the many ways that the verb “make (as in forced someone to) is used in English. Some examples of “make” usage are “She made me go to the store,” “If I had known he would make me study law I never would have gone to that school,” or “My mother made me change the channel.” I am very interested to find this sort of thing out because I have never seen it explained anywhere.

Thank you for the wonderful site!

Reply
- រំដួល
  March 28, 2018 4:50 pm
  
  ក្នុងការប្រែសម្រួលឃ្លាអស់នេះ ការឈឺក្បាលមានរាល់លើក បើមិនមានការកាត់សាញ។ ជាទូទៅ គេធ្លាប់ប្រើពាក្យជំនួយ ដូចជា គង់ សម អាច គួរ ត្រូវ ជាដើម។ ឧទាហរណ៍ (ការបកប្រែគ្រាន់តែជាការចង្អុលបង្ហាញ មិនទាមទារថាសម ឬ ត្រឹមត្រូវទេ) I would have if I could have អាចប្រែជា ខ្ញុំគួរតែមាន(បាន?) បើខ្ញុំអាចមាន។ Would you have started to study Cambodian if you had known that there were no advanced classes at your university? តើអ្នកអាចចាប់ផ្តើមសិក្សា ខ្មែរ ទេ បើអ្នកបានដឹងថាមិនមានថ្នាក់កម្រិតខ្ពស់ក្នងសកលវិទ្យាល័យអ្នកទេ? She made me go to the store គាត់(បាន)ធ្វើអោយខ្ញុំទៅហាងនោះ If I had known he would make me study law I never would have gone to that school បើខ្ញុំ(បាន)ដឹងថា គាត់កាលនោះអាចធ្វើអោយខ្ញុំទៅរៀនច្បាប់ ខ្ញុំក៏មុខជាមិនបានទៅសាលានោះដែរ។ ការបកប្រែទាំងនេះ គឺមានបំណងអោយមានអ្នកណាម្នាក់ទើសចិត្ត ហើយកែ ព្រោះខ្ញុំក៏ចង់បានការបកប្រែមួយដែលល្អជាងខ្ញបង្ហាញក្នុងមតិនេះដែរ។
  
  Reply
រំដួល
March 28, 2018 4:35 pm

ខ្ញុំយល់ថា មតិទាំងអស់ សុទ្ធតែមានន័យ និង បង្ហាយអ្វី ដែលអ្នកទាំងអស់ចង់ធ្វើអោយប្រសើរឡើងភាសាខ្មែរ (ភាសាខ្មែរប្រសើរឡើង)។ ដូចឃ្លាខ្ញុំនេះ បង្ហាញនិន្នាការ២ មួយសម្រាប់អ្នកជំនាន់ក្រោយ ចង់បានកន្សោមពាក្យបំបែកមិនបាន តែសម្រាប់ខ្ញុំដែលចាស់បន្តិច ស្ដាប់ទៅរាងឆ្គង តែទទួលបាន មួយទៀត គឺបុរាណ ធ្វើអោយ + កម្មបទ + គុណបទ + ពាក្យសម្រាប់លើក ឬ ដាក់ន៍យ។ តាមវិធីបុរាណ ធ្វើអោយការបង្កើតពាក្យថ្មីមានឧបសគ្គ ព្រោះ ធ្វើអោយប្រសើរឡើង មិនអាចជាពាក្យ តែក៏មិនមានវិធានអ្វីសម្រួលដល់កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយអាចបង្កើតពាក្យថ្មី ដែល ១-បង្កើតហើយ ប្រើកើតឬទេ ២-បើមិនបង្កើត តើអ្នកណាមានតួនាទីបង្កើត (បើកូនខ្មែរមិនអាចបង្កើតពាក្យ អ្នកណាបង្កើតអោយ)។ ក្នុង១ជីវិតខ្ញុំ ខ្ញុំរៀនបានភាសាបរទេសចំនួន៣ មានកម្រិតយល់ដឹងមធ្យម តែអាចអានស្រួលជាងអានភាសាខ្លួនឯង ដែលជារឿងខ្ញុំតូចចិត្តបំផុត។ ខ្ញុំយល់ថា អ្នកមានមតិក៏ចេះតែមានទៅ តែបើមិនមានកម្លាំងចលករមួយជួយទេ (ស្ថាប័ន ធនធានមនុស្យ គោលការណ៍ ធនធានហិរញ្ញវត្ថុ មូលដ្ឋានបច្ចេកវិទ្យា ជាដើម) នោះបញ្ហានេះនៅតែត្រឹម បានតែនិយាយ ខកចិត្តនៅតែខកចិត្ត ។ ឧទាហរណ៍ មានមតិថា ឬ ប្រើតែ១គត់ សម្រាប់ន័យដែលក្នុងភាសាគណិតថា OR ហេតុអ្វីចាំបាច់មានតួអក្សរមួយតែឯង ម៉្ដេចក៏មិនសរសេរ រឺ ទៅវិញទៅ? ព្ធ (អានថាអៃ) មានតែពាក្យ មួយម៉ាត់ក្នុងន័យថានៅខ្ពស់ នៅឆ្ងាយ ដូចជា ព្ធដ៏អាកាស ម៉្ដេចបានជាមិនសរសេរ អៃ ទៅវិញ។ ប៉ុន្តែ យ៉ាងណាក្ដី សូមរក្សាគោលការណ៍ផ្លូវច្បាប់ជាធំ ឯការកែប្រែ ដូចជាអក្ខរាវិរុទ្ធជាដើម គួមានការយោងអោយ(ឲ្យ) បានដឹងផង។ សង្ឃឹមក្មេងជំនាន់ក្រោយនឹងទទួលបាន ឬ បង្កើតបានពាក្យថ្មី សម្រាប់ ធ្វើអោយភាសាខ្មែរទំនើបទាន់គេដែរ។ បច្ចុប្បន្នមាននិន្នាការ១ទៀត គឺ ការចៀសវាងប្រើពាក្យ ដែល នឹង ឈ្នាប់ផ្សេងៗ ដូចជា របស់ នៃ ជាដើម និងការយកពាក្យ១ប្រើជា នាម គុណនាម កិរិយាស័ព្ធ ជាដើម។ ឧទាហរណ៍ ឯកភាព ទៅជាកិរិយាស័ព្ទ ហើយក៏អាចបង្កើតនាម ការឯកភាព(គ្នា) តាមនេះ គេអាចប្រើ សំបូរណភាព ក្នុងន័យធ្វើអោយសំបូរណ៍(សំបូរ សម្បូរ) ជាជាង សំបូរណភាវូបនីយកម្ម ជាដើម???

Reply
Vanneth
October 19, 2019 2:34 pm

Hi,
the site is very useful, appreciate if you can point out how the hesitation and interjections of Khmer language express?
example: express of agreement ==> Em.. Surprise ==> Oh..

Thanks,

Reply

Khmer Grammar

24 Comments. Leave new

Leave a Reply Cancel reply